
رتبه بندی جوکرهای سینما
در رتبه بندی جوکرهای سینما عملکرد واکین فینیکس در مقایسه با سایر بازیگرانی که نقش جوکر را ایفا کردهاند، چگونه ارزیابی می شود؟
واکین فینیکس که تاکنون سه بار نامزد دریافت جایزه اسکار شده است، با آن گریم سفید رنگ و ایفای نقش اصلی فیلم “جوکر” به کارگرانی تاد فیلیپس، به جرگه بازیگران بسیار زبدهای پیوست که این نقش را ایفا کردهاند. پر واضح است این ترکیب سرگیجهآور از رفتارهای غلوآمیز تئاتری، طنز ناراحتکننده و اختلالات روانی این کاراکتر جاذبه ایی دارد که هنرپیشههای معروف را به خود جلب میکند.
فیلم جوکر را با بازی واکین فینیکس در کاناپه تماشا کنید
نقشآفرینی فینیکس ستایش و تحسین منتقدان و جشنوارههای فیلم را به دنبال داشت، اما او در مقایسه با سایر بازیگرانی که در فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی نقش جوکر را ایفا کردهاند، چگونه عمل کرده است؟ ما در مطلب بهترین جوکرهای سینما را رتبه بندی کرده ایم:

جرد لتو، “جوخه انتحار (۲۰۱۶)


فینیکس مسلما نمیتواند خیلی بدتر از لتو بوده باشد. لتو که برای فیلم “باشگاه خریداران دالاس” جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برده است، بازیگری پیرو متد استانیسلاوسکی [که بر اساس آن بازیگر باید مدتی واقعا در قالب نقشی که میخواهد ایفا نماید زندگی کند] است. در نتیجه بازی او در نقش جوکر با گزارشهای نفسگیری از رفتارهای دیوانهوار او در طی دوران تولید فیلم همراه بود–اقداماتی همچون فرستادن هدایایی مانند حیوانات مرده و وسایل جلوگیری از بارداری دست دوم برای هنرپیشههای همکارش، ترساندن گروه فیلمسازی، رفتار کردن تنها در قالب شخصیت جوکر و…. نتیجه کار به شکل بدی شوکهکننده بود: حضور لتو در نسخه نهایی فیلم بسیار اندک است. او تنها در چند سکانس انگشتشمار که خوشبختانه کوتاه هستند حضور دارد.
بازی او در این سکانسها شامل خندههای مستاصلانه، تهدیدها دیوانهوار و خودآراییهای خجالتآور میشود و به صورت کلی تنها به اندازه یک بچه که شب هالووین برای گرفتن شکلات دم در خانه شما میآید ترسناک است. این نقشآفرینی به شکل ناامیدکنندهای سطحی است و بازیگر و کارگران تنها بر ظواهری ناامید کننده متمرکز شدهاند (خالکوبیهای مضحک روی بینی او شامل واژههای “آسیبدیده” و “هاها هاها” میشوند)، به جای آنکه به اعماق و تاریکی شخصیت جوکر متمرکز شوند. ویژگی هایی که در اصل باعث شدند این کاراکتر تا این اندازه بهیادماندنی شود در نهایت مورد توجه کارگردان و جرد لتو قرار نگرفتند.
-
سزار رومرو، “بتمن ” (سریال تلویزیونی، ۱۹۶۶-۱۹۶۸)، “بتمن” (فیلم سینمایی، ۱۹۶۶)


شاید لتو در حال ادای احترام نه به جوکرهای جدید، بلکه به اولین نسخه تصویری آن بوده است: ستاره سینما و تلویزیون رومرو که این نقش را در تمامی سه فصل از اولین اقتباس تلویزیونی از این کتاب کمیک و فیلم سینمایی ساخته شده از روی آن در سال ۱۹۶۶ ایفا کرد. این سریال که هر قسمت آن نیمساعت طول میکشید، مانند نوعی کارتون با اجرای انسانی بود. علت اصلی کارتونی بودن آن رنگهای روشن، موسیقی پرشور و تصویر پرزرق و برقی بود که به نوعی حکایت از هنر پاپ آن زمان می کرد.
بنابراین نقشآفرینیهای غلو شده ابرشرورهای شهر گاتهام مناسب فضای آن فیلم بود و ترجمه رومرو از جوکر به عنوان یک دلقک شاد و شنگول یکی از نقاط برجسته فیلم بود. اما بازی او در چشم یک فرد مدرن چندان جالب به نظر نمیاد و تماشای دوباره این آثار موجب می شود که حواسها بیش از پیش متوجه تصمیم تاسفبرانگیز رومرو مبنی بر نتراشیدن سبیلش برای این نقش شوند.
-
زاک گالیفیاناکیس “فیلم لگو بتمن” (۲۰۱۷)


این فیلم محصولی جهشیافته از دو قطب کمپانی برادران وارنر (دی سی یونیورس و فرانشیز “فیلم لگو”) است. این نسخه بتمن حتی از طنز مضحک نسخه اصلی هم “غیرواقعیتر” است و آشکارا سایر نقشآفرینیهای تصویری انجام شده از مبارز شنلپوش را به سخره میگیرد. بنابراین گالیفیاناکیس به دنبال استفاده از افکتهای صوتی معمول روی صدای خود نبود. بیشتر جوکرها به دنبال آشفته کردن و ترساندن مخاطبان هستند، در حالی که هدف اصلی این فیلم خنداندن مخاطب است. گالیفیاناکیس کمدین به شکل شگفتآوری، نه تنها شوخطبعی کاراکتر جوکر بلکه شرایط ترحمبرانگیز او را نیز به مخاطب انتقال میدهد.
فیلمنامه هوشمندانه فیلم، رابطه بین شوالیه تاریکی و دشمن همیشگیاش بتمن را به عنوان نوعی اتکا متقابل یا وابستگی دوطرفه نشان میدهد که در آن هدف اصلی جوکر از انجام اعمال جنجالی خود، جلب توجه بتمن است. به شکلی عجیب، این تفسیر به وجهی حقیقی و مهم از کاراکتر اشاره میکند که در انواع نمونههای تاریکتر و جدیتر آن در نظر گرفته نمیشود.
انیمیشن لگو بتمن را در کاناپه ببینید
-
جک نیکلسون، “بتمن ” (۱۹۸۹)


دستمزد دریافتی نیکلسون برای این نقش گرانقیمت در فیلم پرفروش “تیم برتون” رکورد شکنی کرد – که نه تنها شامل بخشی قابل توجه از سود فروش فیلم، بلکه بخشی از فروش محصولاتی که از تصویر او استفاده کرده بودند نیز میشد. البته با دیدن نسخه نهایی فیلم این حس به انسان دست میدهد که تهیهکنندگان فیلم میخواستهاند که از پول خود نهایت بهره را ببرند؛ به نظر میرسد که “برتون” تکتک صحنههایی که فیلمبرداری کرده است را در نسخه نهایی گنجانده است، حتی وقتی که آن صحنه چیزی بیش از رقصیدن جوکر با آهنگهای پرینس خواننده نیست (این اتفاق دوبار در فیلم رخ می دهد). به نظر میرسد که این نقشآفرینی بیشتر کارگردانی نشده باشد.
در رتبه بندی جوکرهای سینما، جوکر نیکلسون را باید بسیار خطرناک دانست چرا که او این نقش را بسیار تئاتری ایفا کرده است. بی تردید این همان چیزی بوده که در ذهن تهیهکنندگان در زمان امضا چکهای دستمزد او میگذشته است.
-
کامرون مانهن، ” سریال گاتهام” (۲۰۱۵-۲۰۱۹)


عوامل سازنده این سریال کمپانی فاکس، که داستان بروس وین به و کمیسر جیمز گوردن را در دوران پیش بتمن از تبدیل شدن وین به بتمن را دنبال میکند، زحمت فراوانی کشیدهاند تا بر این نکته تاکید کنند که برادران دوقلو جروم و جرمایا والسکا (که هر دو نقش توسط مانهن بازی شدند) جوکر نیستند –و در واقع این موضوع حقیقت دارد.
مشخص است نوع نقشآفرینی این کاراکترها در سریال قرار بوده قویا جوکر مربوطه به فضای “شوالیه تاریکی ” را تداعی کند و نوع بازی “مانهن” بدون شک متاثر از نقشآفرینی “هیث لجر” بوده است. با اینحال او که از “هیث لجر” در زمان ایفای نقش جوکر جوانتر است، مقلد صرف نیست؛ تعریفهای مختلف کاراکترهای متفاوت آنها و طول سریال چندین اپیزودی، به او اجازه میدهند که تمامی زیرو بم ذات جوکر را نشان دهد. در نتیجه شخصیتی که او میآفریند درعین آشنا بودن، تازگی دارد. بنابراین در فهرست رتبه بندی جوکرهای سینما در جایگاه بالایی قرار گرفته است.
-
مارک همیل “ بتمن: مجموعه انیمیشن” (۱۹۹۲-۱۹۹۵)، “ بتمن: نقاب شبح” (۱۹۹۳)، “ماجراجوییهای جدید بتمن” (۱۹۹۷-۱۹۹۹)، “ بتمن ماورایی: بازگشت جوکر” (۲۰۰۰)، “ بتمن: شوخی مرگبار” (۲۰۱۶)


برای رتبه بندی جوکرهای سینما باید ادغان کرد هیچ بازیگری به اندازه “مارک همیل” بازیگر معروف “جنگ ستارگان”، در ذهن روانی جوکر زمان سپری نکرده است. او ابتدا این نقش را در چهار فصل از “مجموعه انیمیشن بتمن” بازی کرد و سپس در چندین سریال و پروژه مشتق شده از آنها، به اندازه یک فیلم سینمایی این نقش را بازآفرینی کرد. در طی حدود دو دهه بازی در این نقش، همیل کاملا بر خندههای دیوانهوار و فخرفروشیهای کنایهآمیز و خرخرمانند جوکر مسلط شده است («در زیر این ظاهر چموش، ذهن یک نابغه وجود داره که سالها جلوتر از زمان منه!» او این دیالوگ را با لذتی شیطانی در “بازگشت جوکر” میگوید). جوکر همیل هم سرگرمکننده و هم دلهرهآور است. کاراکتر جوکر بیش از هرچیز یک بازیگر است و همیل مشخصا به شکل غلوآمیزی روی صحنه نقشآفرینی میکند (یا دقیقتر در میکروفون).
انیمیشن بتمن: شوخی مرگبار را درکاناپه تماشا کنید
-
هیث لجر، “شوالیه تاریکی” (۲۰۰۸)


“هیث لجر” به درستی و در عین شایستگی برای نقشآفرینی ترسناک و دلهرهآور خود به عنوان جوکر، پس از مرگ برنده جایزه اسکار شد. این نشانه واضحی بود از اینکه توانایی او بسیار فراتر از آنچه به عنوان فیلمهای سطح پایین “فیلم ساخته شده از کتابهای کمیک” خوانده میشود بوده است. با کارگرانی ماهرانه کریستوفر نولان، لجر یکی از ترسناکترین ضدقهرمانهای تمامی تاریخ سینما را میآفریند –یکی که واقعا ترسناک است.
یک اجتماعگریز راستین که فلسفه پوچگرایانهاش (همانگونه که آلفرد که مایکل کین نقش او را ایفا میکند به شکل خاطرهانگیزی گفت: «برخی از مردا فقط میخوان دنیا رو درحال سوختن ببینن») باعث میشود کاراکتر و فیلم کاملا سرشار از این حس شوند که دیگر نمیتوان از هیچ چیز اطمینان داشت و ممکن است خوبی برنده نشود. هرچند که نقشآفرینی “لجر” در زمان خود هم مورد ستایش فراوان قرار گرفت، اما نقشآفرینی او با گذشت زمان – و رشد حس مشترک فزاینده ترس و نومیدی- در تفکر جمعی ما مهمتر شده است. این جوکر به راستی جوکر زمانه ما بود.